English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

Δυο ρεύματα σκέψης - τρεις πολιτικές θεωρίες

Η ανθρώπινη ιστορία χαρακτηρίζεται από την αδιάλειπτη πάλη του ανθρώπου για επιβίωση και την αέναη αναζήτηση του νοήματος των υπαρκτών. Μια στάση ζωής που ικανοποιεί τις βιολογικές του ανάγκες, αλλά με τρόπο που συνάδει απόλυτα με το νόημα της ύπαρξης της ζωής, ήταν ανέκαθεν το ζητούμενο για αυτόν.
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά οριοθετούν τα «δικαιώματά» του στην πάλη για τη βιολογική του επιβίωση και αναδεικνύουν τον αξιακό κώδικα, μέσα από τον οποίο μπορεί να δικαιώσει το πέρασμά του από αυτόν τον κόσμο.
Η διαχρονική και εναγώνια αυτή αναζήτηση του ανθρώπου, έχει αποκρυσταλλωθεί σε δυο βασικά ρεύματα σκέψης, στα οποία συγκεφαλαιώνονται το σύνολο των ιδεών, αντιλήψεων και τρόπων θέασης της ζωής και του κόσμου στην ιστορική του διαχρονία. Πρόκειται για τον υλισμό και τον ιδεαλισμό.
Δυο θεωρίες συνολικής ερμηνείας του κόσμου, οι οποίες σε ατελή μορφή διατυπώθηκαν από πολλούς αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, αλλά ως ολοκληρωμένες κοσμοθεωρίες από τον Επίκουρο (υλισμός) και τον Πλάτωνα (ιδεαλισμός).
Έτσι, όταν μιλάμε για υλισμό, εννοούμε μια φιλοσοφία που αφετηριακά θεωρεί την κοσμική αρμονία και τη ζωή στο σύνολό της παράγωγα των ίδιων των λειτουργιών της ύλης, η οποία υποτίθεται (για τον υλισμό) συνιστά ένα απόλυτα αυτονομημένο μέγεθος.
Ενώ για τον ιδεαλισμό, η κοσμική αρμονία και η ζωή στο σύνολό της είναι παράγωγα ενός «πραγματικού κόσμου», ο οποίος υπερβαίνει τον αισθητό και τα αντικείμενα που αντιλαμβανόμαστε, τα οποία θεωρεί απλά αντίγραφα του κόσμου των ιδεών.
Η οργάνωση και λειτουργία των ανθρώπινων κοινωνιών σε φιλοσοφικό επίπεδο βασίστηκε γενικά στις παραδοχές και τα συμπεράσματα των δυο αυτών βασικών ρευμάτων σκέψης. Πρακτικά όμως, σε επίπεδο εφαρμοσμένης πολιτικής επιστήμης, αντλώντας  τα απαραίτητα στοιχεία  από αυτά, διαμόρφωσε τρεις διακριτές πολιτικές θεωρίες για την διακυβέρνηση των κοινωνιών: τον φιλελευθερισμό, τον μαρξισμό και τον Εθνικισμό.
Φυσικά ανάμεσα σε αυτά τα τρία βασικά «κανάλια», τα οποία συνιστούν και τη σημερινή «πολιτική γεωγραφία» υπάρχει μια πλειάδα ενδιάμεσων θεωριών που επιχειρούν να εξηγήσουν τα πράγματα, προτείνοντας ρηξικέλευθους τρόπους επίλυσης των προβλημάτων. Τρόποι ωστόσο, που σε καμιά  περίπτωση δεν υπερβαίνουν το γνωστικό κεκτημένο του υλισμού και του ιδεαλισμού.
Έτσι έχουμε από τη μια τον μαρξισμό να «αποκρυπτογραφεί» οριστικά και τελεσίδικα τις «αρχές» και τους «νόμους» της ιστορικής διαλεκτικής και να ερμηνεύει με «αυθεντία» τα πάντα, υποτάσσοντας τη ζωή και τη σκέψη σε δογματικές «ντιρεκτίβες» και από την άλλη τον φιλελευθερισμό, ο οποίος βασιζόμενος κι αυτός στην ορθολογιστική αιτιοκρατία, να θεωρούν αμφότεροι (ως γνήσια τέκνα του υλισμού) ότι με τον «επιστημονικό» θετικισμό μπορούν να ερμηνεύσουν ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία, ανεξάρτητα από εποχές, κοινωνικές συνθήκες, έθνη και πολιτισμούς.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για το ίδιο «πακέτο» σε διαφορετικό περιτύλιγμα. Έχοντας δηλαδή την ίδια ιδεολογική αφετηρία, τον υλισμό, επιχειρούν να φθάσουν στο ίδιο τέρμα από διαφορετικούς δρόμους.
Από τη μια ο μαρξισμός φιλοδοξεί να δώσει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να πλάσει με τα ίδια του τα χέρια την ιστορία. Να ελευθερώσει τον εργαζόμενο από τη δουλεία στο συμφέρον της ολιγαρχίας. Να δείξει την αξία που έχει η υλική όψη της ζωής, μεταμορφώνοντας τον κόσμο, τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και τα αγαθά του, σε δώρα που προσφέρονται ισότιμα σε όλους. Το που κατέληξε βέβαια αυτή η προσπάθεια, το περιγράφει εναργώς ο Αλεξάντερ Σολτζενίτσιν στο «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ».
Από την άλλη ο φιλελευθερισμός, που επίσης φιλοδοξεί να δώσει στον άνθρωπο τη δυνατότητα να πλάσει με τα ίδια του τα χέρια την ιστορία και να δείξει την αξία που έχει η υλική όψη της ζωής, ευαγγελίζεται την ιδέα μιας αγγελικής παγκόσμιας κοινωνίας χωρίς συγκρούσεις. Όραμα που για να πραγματοποιηθεί απαιτείται μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, που θα κατοικείται από ένα νέο είδος ομογενοποιημένου «μαζανθρώπου», με μόνο ιδανικό την καταναλωτική ευχέρεια. Μια ευχέρεια που υποτίθεται ότι θα εξασφαλισθεί όταν ο παγκόσμιος πλούτος συγκεντρωθεί σε λίγα χέρια που θα εκφράζουν τα ίδια συμφέροντα και για αυτό δεν θα συγκρούονται μεταξύ τους.
Πολύ εύστοχα ο εμμονοϊδεακά συνεπής «αντιφασίστας» καθηγητής Χρήστος Γιανναράς, επισημαίνει σε μια πρόσφατη επιφυλλίδα του:
Αντιπαλεύοντας τον «τρόπο» του «υπαρκτού σοσιαλισμού» οι κοινωνίες της «φιλελεύθερης οικονομίας» είχαν επιστρατεύσει ρομαντικά ρητορικά προσχήματα ιδεαλισμού. Έκρυβαν επιμελέστατα την κοινή καταγωγή καπιταλισμού και μαρξισμού από την ίδια μήτρα: τον Ιστορικό Υλισμό. Επινόησαν την ετικέτα της «χριστιανοδημοκρατίας» καλλιεργώντας με θαυμαστή αποτελεσματικότητα την ψευδαίσθηση ότι οι στυγνοί νόμοι της «ελευθερίας των αγορών» (νόμοι φυσικής επιλογής, επιβίωσης του ισχυροτέρου, άτεγκτης ανταγωνιστικότητας) μπορούν να συνταιριαστούν με έναν θρησκειοποιημένο Χριστιανισμό, ατομοκεντρικής, «πνευματικά» αιτιολογημένης, ωφελιμοθηρίας.
Η παράσταση κράτησε ως τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Τότε, στις κοινωνίες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» οι συγκυρίες ξεγύμνωσαν αποκαλυπτικά τα ιδεολογήματα που συντηρούσαν την ψευδαίσθηση της αντιπαλότητας: Αποκάλυψαν τους εμφανιζόμενους ως αντιπάλους, μαρξισμό και καπιταλισμό, σε σιαμαία συμφυΐα – δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, του Ιστορικού Υλισμού. Τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» κατέρρευσαν, όχι γιατί απέρριπταν πια τον Ιστορικό Υλισμό, αλλά επειδή λαχταρούσαν περισσότερον Ιστορικό Υλισμό: Ήθελαν μπλου-τζηνς, καλλυντικά, πορνογραφία, «ελευθερία» ανεμπόδιστων ατομικών καταναλωτικών επιλογών.
Αυτή η σιαμαία συμφυΐα άλλωστε, είναι που έφερε τον φιλελευθερισμό της Δύσης στο ίδιο στρατόπεδο με τον κομμουνισμό, διαχρονικώς μέχρι και σήμερα.
Αυτή η σιαμαία συμφυΐα είναι και σήμερα που προσπαθεί να δαιμονοποιήσει τη άνοδο του Εθνικισμού μιας και είναι η μόνη ιδεολογία που αντιτίθεται στη δράση των αποκρουστικών εξαμβλωματικών σιαμαίων της ανθρώπινης ιστορίας.
Των σιαμαίων που προσπαθούν με εξωραϊσμένα ρητορικά σχήματα που στρεβλώνουν και κακοποιούν βάναυσα τα δυο βασικά ρεύματα σκέψης, που τόσο ευφυώς ανέδειξε το ελληνικό πνεύμα, να καταβροχθίσουν τον κόσμο ολόκληρο ταΐζοντας το ίδιο στομάχι.
Αυτό που επιτηδευμένα παραλείπει να αναφέρει ο κύριος Γιανναράς, είναι το όνομα εκείνου στον οποίον ανήκουν τόσο αυτή η κοινή μήτρα από την οποία γεννήθηκαν ο καπιταλισμός και ο μαρξισμός, όσο και το κοινό στομάχι που ταΐζουν και οι δυο μαζί.
Κάτι όμως που δεν είναι και τόσο δύσκολο να απαντηθεί μιας και όλοι γνωρίζουμε τι κοινό στοιχείο υπάρχει μεταξύ του Καρόλου Μαρξ και όλων των επιφανών κομουνιστών της ιστορίας, καθώς και όλων των μεγάλων παγκόσμιων τοκογλύφων που τόσο επιτυχημένα και συμβολικά απέδωσε ο Σαίξπηρ στο έργο του: «Ο έμπορος της Βενετίας».
Η Ελλάδα σήμερα βιώνει με τον πιο τραγικό τρόπο την πρακτική αυτών των τοκογλύφων, οι οποίοι εκτός από την επιστροφή του χρέους (όχι αυτό δεν τους αρκεί), ως γνήσιοι «έμποροι των εθνών» αξιώνουν από την πατρίδα και μια «λίβρα κρέας», επιδιώκοντας συνειδητά και σκόπιμα το θάνατό της.
Η πλάνη του αρχέκακου όφεως, που εκδηλώνεται μέσα από τη θανατερή αυτή συνέργεια, το ψέμα και τα σκοτεινά σχέδια των συμφυών σιαμαίων, δηλαδή των μαρξιστών και των τοκογλύφων, προσκρούει σε μια ανίκητη αλήθεια, την αλήθεια του ελληνικού εθνικισμού. 
Οι Έλληνες, ένας λαός βαθιά μεταφυσικός και ταυτόχρονα φυσιολάτρης. Οι Έλληνες, που ενώ έχτισαν τον Παρθενώνα και την Αγιά Σοφιά, ταυτόχρονα ανακάλυψαν τα μαθηματικά και όλες τις θετικές επιστήμες, κατάφεραν μέσα από το αφήγημα του Εθνικισμού,  να γεφυρώσουν τον «πραγματικό κόσμο» τον ιδεών, με τον υλικό κόσμο και την ιστορία. Να αναδείξουν εκείνο το πρότυπο ζωής που εξυμνεί τον Δημιουργό και δικαιώνει το πέρασμα του ανθρώπου από τον κόσμο.