Αποδομώντας το «Δημοκρατικό μεγαλείο»

Η δημοκρατία είναι κατά ευρεία αποδοχή η πιο χρήσιμη κι ως εκ τούτου γενικόλογη έννοια  των καιρών μας. Φαίνεται για τους φορείς του ισχύοντος καθεστώτος, αποτελεί το σημείο περιστροφής, για τους ίδιους, κριτικής. Γεγονός που απαντάται σε ολόκληρο το δυτικό ημισφαίριο κι όχι μόνο.

Το λαμπρότερο ιστορικό υπόδειγμα, δημοκρατικού πολιτεύματος, θεωρείται πως είναι το αθηναϊκό καθεστώς επί του οποίου στηρίζεται κάθε αιτιολόγηση περί χρησιμότητας και της «ανωτερότητας» της δημοκρατίας γενικότερα, η οποία με την σειρά της σήμερα, δικαιολογεί την βίαια επιβολή της, όπου γης. Η προβολή μάλιστα του «μεγαλείου» της, αποτελεί μια αρκετά επιδέξια δικαιολογία, για κάθε υπέρμαχο του σημερινού πολιτικού κατεστημένου.

 Η Αθηναϊκή Δημοκρατία.

Ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας, ήταν ο Κόδρος. Η περίπτωση αυτού και της εικοσάχρονης Βασιλείας, είχε μετατραπεί σε μύθο, διότι σε αυτόν οι πολίτες έβλεπαν μια μακρινή ανάμνηση σταθερότητας που εξασφαλιζόταν με την ενσάρκωση της απόλυτης αρχής, σε μία άξια προσωπικότητα. Αυτό όμως που ευθύνεται για την πρόκληση των μεγάλων αλλαγών, ήταν κατά πόσο θα μπορούσε, η ολοένα και πιο ζηλότυπη ιδιοσυγκρασία εκείνων που έβρισκαν το περιθώριο να διαμορφώσουν το πολίτευμα, σύμφωνα με τα συμφέροντα και τις επιθυμίες τους, να ανεχθεί ξανά μία προσωπικότητα τέτοιου μεγέθους. Κι αυτό κατά την περίοδο αυτή, καταργήθηκε κάθε έννοια που θα μπορούσε να δώσει με σαφήνεια , πολιτική ισχύ στους εκπροσώπους μιας φυσικής αριστοκρατίας. Ως γνωστόν ο Κόδρος, κατόπιν ρύσης του μαντείου, που έλεγε πως αν δολοφονούνταν ο βασιλιάς της Αθήνας, μόνο τότε η πόλη θα ήταν νικηφόρα στην πολιορκία που είχαν επιδοθεί δωρικά φύλλα, εναντίον της. Εξήλθε των τειχών και δολοφονήθηκε από τους στρατιώτες των  πολιορκητών, οι οποίοι δεν γνώριζαν ποιος ήταν. Ασχέτως του βαθμού που η περίπτωση Κόδρου αποτελεί πραγματικό γεγονός, φαίνεται πως οι Αθηναίοι παρατηρώντας αυτή την κατάσταση επεδίωξαν να αλλάξουν σταδιακά τις συνθήκες που στήριζαν αυτό το καθεστώς, με κάτι πιο βολικό για την αυταρέσκεια τους. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν το φαινόμενο, πως καθ’ όλη την διάρκεια της επιβολής του νέου πολιτεύματος, διώκονταν εκείνοι που ξεχώριζαν εξαιτίας των ικανοτήτων τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτό συνέβαλε και η ολοένα μεγαλύτερη συγκέντρωση πλούτου στα χέρια μερίδας Αθηναίων. Επίσης δεν είναι τυχαίο πως καθ’ όλη την διάρκεια της Αθηναϊκής δημοκρατίας, ακόμα και η ψήφος χρησιμοποιούταν και για την διαδικασία του εξοστρακισμού, κι εδώ έρχεται άλλο ένα στοιχείο του παθολογικού ναρκισσισμού που διακατέχει αυτή την μερίδα των «ισότιμων πολιτών», διότι η αναγραφή του ονόματος στο όστρακο, επινοήθηκε για να εκπληρώσει την ανάγκη, αφενός να είναι δυνατόν ελεύθεροι να ζουν πιο έκλυτα χωρίς ανταγωνιστικά πρότυπα και κριτές. Μάλιστα, αυτόν που αποφάσιζαν να διώξουν, τον κατηγορούσαν αόριστα στο όστρακο ως τύραννο. Ο Αριστείδης ο δίκαιος, είχε διαπρέψει στον πολύνεκρο κέντρο της Ελληνικής παράταξης, στη μάχη του Μαραθώνα, ενόχλησε τους Αθηναίους που δεν έφερε λάφυρα από το στρατόπεδο των Περσών στον Μαραθώνα. Ομοίως έπραξαν και εναντίων του δημοκρατικού Θεμιστοκλή. Την ίδια μοίρα είχε και ο Μιλτιάδης που είχε εκστρατεύσει εναντίον της Πάρου, που είχε κατακτηθεί από τους Πέρσες. Ο Μιλτιάδης που επέστρεψε ηττημένος έχοντας σαν στίγμα το βαρύ τραύμα στο πόδι, κατηγορήθηκε για προδοσία. Αρχικά, καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά αργότερα η ποινή μετατράπηκε σε πρόστιμο 50 ταλάντων. Πρόστιμο πολύ μεγάλο που δεν μπόρεσε να αποπληρώσει και κατέληξε στη φυλακή, όπου και πέθανε.

Τι ήταν η μεταρρύθμιση του Κλεισθένη.

Ήταν το καταστάλαγμα μιας μειονεξίας, που αναμείχθηκε με μια έξαρση ναρκισσιστικής αυταπάτης. Σε πείσμα όλων όσων προσπαθούν να δώσουν οικονομικοκοινωνικές εξηγήσεις για την  διαδικασία που προηγήθηκε και στους σκοπούς της, εξυπηρετώντας την υλιστική  εκδοχή της αλληλουχίας των ιστορικών κύκλων, εμπλέκοντας τα μέσα παραγωγής και την εκμετάλλευση, η αποδοχή της ήταν κυρίως αποτέλεσμα προβληματικής συμπεριφοράς και νοοτροπίας.  Εξάλλου η δημοκρατία που προέκυψε, δεν προχώρησε σε βαθύτερες κοινωνικές αλλαγές, εφόσον η κοινωνική αδικία παγιώθηκε και ενισχύθηκε, καθώς δεν υιοθετήθηκαν ποτέ ριζοσπαστικά κοινωνικά μέτρα. Η περίφημη Σεισάχθεια είχε θεσμοθετηθεί από τον Σόλωνα, στην προσπάθειά του να επιβάλει ένα δικαιότερο καθεστώς. Και αυτό το έκανε καταργώντας τα χρέη των πολιτών και απαγορεύοντας στους πολίτες να εγγυούνται με την ελευθερία τους σαν αντίτιμο του δανείου και απελευθερώνοντας όσους Αθηναίους είχαν γίνει δούλοι.

Λόγος και δημοκρατία.

Η δημοκρατία εκ φύσεως επέλεξε να υιοθετήσει κυρίως τον λόγο. Η σαφής ροπή προς την αυταπάτη που καλλιεργούσε η ναρκισσιστική μειονεξία των Αθηναίων, ήταν φανερή στον κοινωνικό βίο της πόλεως. Στα πλαίσια δε της εξέλιξης της διαλεκτικής μεθόδου, επετράπη τελικά να αναλάβει την απόλυτη πρωτοκαθεδρία, η τάση των σοφιστών ρητόρων, που επικαλούνταν το πρωτοφανές θεώρημα των πολλών αληθειών, καταλήγοντας στο ότι η αλήθεια δεν προσεγγίζεται από διαφορετικούς δρόμους, γιατί απλά δεν είναι μία αλλά πολλές ανάλογα  με ποια παρουσιάζει ο κάθε ρήτορας. Αυτό το ρεύμα χαρακτηρίζεται δικαίως η μητέρα της σύγχρονης πολιτικής. Ακόμα και η ίδια η ψήφος δεν είναι τίποτα άλλο από μια συνοπτική δήλωση. Η διαφορά με άλλη τέτοια πράξη, είναι πως παραδόξως αυτή περισσότερο από τον πολιτικό λόγο, διαμορφώνει το γίγνεσθαι. Ο ψηφοφόρος προτιμά την παραχώρηση της ικανότητας του να επηρεάζει τα δρώμενα με πράξεις στην διάθεση κάποιου άλλου. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβαίνει ατομικά αλλά καθώς η επιλογή βαδίζει κλιμακωτά από το άτομο προς το πλήθος ατόμων, αφορά το σύνολο. Έτσι εδραιώνεται η λανθασμένη αντίληψη την οποία χρησιμοποιεί σαν αποκλειστικότητα το κάθε δημοκρατικό καθεστώς, ότι το σύνολο και οι ανάγκες του είναι που επηρεάζουν τις εξελίξεις, ενώ η εξουσία βρίσκεται στα χέρια μιας ολιγαρχίας. Η οποία με την σειρά της εξασφαλίζει για τον εαυτό της το απυρόβλητο, προβάλλοντας το εθελούσιο της επιβολής και αφετέρου την άφεση των βαρών που προκύπτουν από την κακοδιαχείριση και την κερδοσκοπία με κήρυξη εκ νέου εκλογικών διαδικασιών, στις οποίες έχουν εδραιώσει την μόνιμη παρουσία τους.

Υ.Γ. Να επικρατήσει ο δυναμισμός των νιάτων, έναντι του μίζερου κοινωνικού γήρατος. Να απομείνουν οι προέφηβοι.

Έρευνα-επιμέλεια: Καπαγερίδης Χρήστος